Trądzik pospolity

1. Wstęp
2. Przyczyny trądziku
3. Stany zapalne
4. Dieta a trądzik
5. Suplementacja
6. Zabiegi w gabinecie
7. Pielęgnacja domowa
8. Podsumowanie

WSTĘP
Trądzik jest to stan zapalny skóry, który z różnych przyczyn pojawia się w okolicy gruczołów łojowych (twarz, dekolt, plecy).
Nikt nie mówi tego wprost, ale trądzik jest powszechny i może spotkać każdego na dowolnym etapie życia, jednocześnie wpływając na pogorszenie samooceny i samopoczucia.
Temat trądziku jest obszernie i długo znany dermatologii- już od starożytności pojawiają się pierwsze wzmianki o nim.

Poniżej postaram się przybliżyć najważniejsze informacje i co istotne podpowiem jak postępować kiedy problem się pojawi.

PRZYCZYNY TRĄDZIKU
Niezależnie czy trądzik ma postać łagodną czy ciężką jako pierwsze na skórze pojawiają się zaskórniki, pojawiają się nawet na dwa lata przed rozwinięciem stanów zapalnych. Zaskórniki z kolei powstawać mogą z trzech powodów:
– Kiedy skóra produkuje za dużo łoju tzw. sebum
– Kiedy występują zaburzenia naturalnego złuszczania skóry tzw. rogowacenia
– Kiedy decydują za nas geny i dziedziczymy nieprawidłowości w budowie gruczołu łojowego.

Co to oznacza?
Na trądzik narażone są osoby, którym widocznie przetłuszcza się skóra, a także te, które w lustrze widzą skórę poszarzałą z szerokimi gruczołami łojowymi- to świadczy o ich dużej aktywności. W niektórych przypadkach decydują za nas geny i dziedziczymy taką budowę lejka łojowego, która uniemożliwia swobodne wydostawanie się sebum na powierzchnię skóry wywołując stan zapalny – wtedy jesteśmy narażeni na nawrót choroby w ciągu życia.
Zaskórnik, czyli zalegający łój stanowi idealne podłoże dla bakterii beztlenowych- Cutibacterium acnes. Co ciekawe, bakteria ta żyje naturalnie na naszej skórze i u osoby ze zdrową, nienaruszoną skórą nie wywołuje w zapalenia. Zazwyczaj to właśnie naruszenie bariery hydrolipidowej (nieprawidłowa pielęgnacja) lub spadek odporności umożliwiają kolonizację bakterii na skórze i dotyczy to 90% przypadków trądziku.

STANY ZAPALNE
Zablokowany zaskórnik może przerodzić się w stan zapalny z różnych przyczyn. W okresie młodzieńczym trądzik występuje naturalnie i ma to związek z burzą hormonalną u dojrzewającej osoby. W okresie dojrzewania hormonów jest więcej, a one stymulują gruczoły łojowe do zwiększonej produkcji sebum, wtedy trądzik wystąpić może na plecach, dekolcie i twarzy. Jest to stan przejściowy, ale może przerodzić się w postać przewlekłą.

Trądzik możemy łagodzić, a także nieświadomie zaostrzyć. Czynniki zewnętrzne, które trądzik zaostrzają to takie, które uniemożliwiają gojenie skóry, a także powodują występowanie nowych wykwitów należą do nich:
– Niektóre produkty spożywcze. Spożywanie częściej niż raz dwa razy w miesiącu: mleka, czekolady, kakao, ostrych przypraw i
przetworzonej żywności.
– Przewlekły stres lub stres nagły, traumatyczny.
– Niedokładna higiena. Bakterie, bród i grzyby znajdujące się na poszewkach poduszek, pościeli, szaliku, brzegu czapki, ręczniku, ekranu telefonu, w słoiczkach z kosmetykami i pudrami, a także na akcesoriach do makijażu, takich jak gąbki czy pędzle. Ich obecność powoduje zaostrzenie stanów zapalnych i w przypadku aktywnego trądziku należy szczególnie dbać o czystość przedmiotów, które mają kontakt z uszkodzoną lub podatną na trądzik skórą.
– Większość zaostrzeń choroby powoduje samodzielne oczyszczanie twarzy, pospolicie zwane dłubaniem, a także próby samodzielnego „leczenia” zaawansowanych zmian produktami drogeryjnymi.
– Stan skóry twarzy pogarsza także dotykanie jej dłońmi w ciągu dnia;
– W części przypadków pielęgnacja domowa pogarsza stan skóry. Dzieje się tak przez nadmiar substancji aktywnych znajdujących się w kosmetykach, a także z podrażniających lub zapychających formuł i niepoprawnego demakijażu.
– Noszenie maseczki ochronnej także przyczynia się do rozwoju trądziku, nawet u osób, które dotąd nie miały problemów ze skórą. Taki stan wynika z obecności drażniących substancji na jednorazowych maskach tj.barwniki, chlor itd., a także z szybkiego rozwoju bakterii i grzybów pod wilgotną maseczką.

DIETA A TRĄDZIK
Można opisać to prosto: im „gorsza” dieta i więcej grzeszków, tym więcej stanów zapalnych. Co ciekawe amerykańskie badania nad rdzennymi mieszkańcami ukazują, że w populacji plemion, czyli osób pozbawionych dostępu do przetworzonej żywności, w ogóle nie występuje trądzik. W przypadku trądziku każda osoba zmagająca się z nim powinna znać i stosować podstawy zdrowego żywienia (regularne posiłki, duża ilość warzyw w diecie, spożywanie dużej ilości wody itd.). Dieta powinna być zbilansowana i racjonalna- nie zaleca się radykalnych rozwiązań i narzucania ograniczeń w postaci diet niskokalorycznych czy terapii oczyszczających. Warto na początek zmodyfikować pewne przyzwyczajenia. Zazwyczaj nie jesteśmy w stanie w pełni zapanować nad zachciankami. Starajmy się częściowo ograniczyć spożywanie przetworzonej żywności, na rzecz warzyw, dobrym rozwiązaniem jest także stosowanie zdrowszych zamienników ulubionych produktów.

MLEKO
Niekorzystnie na cerę działa insulinopodobny czynnik wzrostu tzw. IGF-1, występujący w mleku. Spożycie mleka powoduje podniesienie stężenia tego hormonu we krwi, co stymuluje wytwarzanie łoju i tym samym zaostrzenie zmian trądzikowych. Eliminacja mleka i jego przetworów z diety jest wyjątkowo korzystna na początkowym etapie gojenia i później w profilaktyce nawrotu trądziku. Dobrze jest wybierać zamienniki dla produktów mlecznych np. mleko sojowe lub owsiane i na stałe wprowadzić je do swojej diety.

KAKAO I CZEKOLADA
W 2011 r. „Journal of Amercan Academy of Dermatology” opublikował wyniki swoich badań, które ukazały, że osoby cierpiące na trądzik spożywające nawet jedną porcję czekolady obserwowały istotne pogorszenie stanu skóry. Zaostrzenie zmian zapalnych u niektórych pacjentów przynoszą także inne produkty spożywcze. Powinniśmy obserwować jak reagujemy na kurze białko, słodycze, słodzone napoje, chipsy czy ostre pokarmy.

SUPLEMENTACJA
Ogólne rekomendacje dla suplementacji w Polsce dotyczą przyjmowania witaminy D3 w okresie jesień/zima, a w niektórych przypadkach cały rok, około 2000 j. Kolejne, dodatkowe etapy suplementacji powinno wprowadzać się pod opieką specjalisty: CYNK 90% pacjentów z trądzikiem występuje niedobór cynku, dlatego zaleca się jego dodatkową suplementację- działa on przeciwzapalnie i regenerująco na skórę.

KWASY OMEGA
Są niezbędnym składnikiem codziennej diety, aby ich dostarczyć wskazane jest częste spożywanie tłustych ryb i owoców morza, a także olei roślinnych. W znakomitej większości przypadków przeciętna dieta nie uzupełnia pełnego zapotrzebowania na kwasy omega i wtedy wymagane jest włączenie suplementacji zwłaszcza kwasu omega-3, który obecny jest w tranie oraz naturalnych suplementach bazujących na olejach np. lnianym, z rokitnika itd. Kwasy omega działają przeciwzapalnie, przynosząc korzystny wpływ dla skóry. I inne takie jak witamina A, E kompleks witamin B.

ZABIEGI W GABINECIE
Kiedy pacjentki przychodzą do gabinetu z trądzikiem, spodziewają się, że ich problem to jedynie zaskórniki i trądzik, a my pod lupą widzimy wszystko:
– uszkodzenia skóry*
– zapalenia tkanek
– nadkażenia bakteryjne*
– zaczopowanie okolicznych jednostek łojowych (zaskórniki)
– nierzadko zaburzoną warstwę hydrolipidową*
– Liczne blizny i przebarwień*

*Elementy z gwiazdką zależne są od codziennych nawyków, higieny i pielęgnacji! 4/6 z wymienionych powodów rozwoju trądziku jesteśmy w stanie łagodzić w domu. Dlatego tak ważne jest stosowanie odpowiedniej pielęgnacji po zabiegu i stosowanie się do zaleceń specjalisty. Kolokwialnie rzecz ujmując, trądzik to nie tylko stany zapalne, ale także rozdrapane rany, zmiażdżona skóra przez wyciskanie pryszczy, strupki- w których gnieżdżą się rozmaite bakterie, nadmiar zaskórników i zanieczyszczenie większości porów skórnych, oraz odwodnienie, które bardzo spowalnia gojenie. Jest to mieszanka wybuchowa, aby rozbroić tą bombę potrzebna jest współpraca.

Działania podejmowane przez specjalistę w gabinecie zawsze ukierunkowane są na odpowiedzi na bieżące potrzeby skóry.
W jednym przypadku odpowiednia będzie kuracja kwasami, w innych terapia łagodząca preparatami łagodzącymi bez kwasów. Zebrany wywiad i wykorzystanie posiadanej wiedzy pozwala na zaplanowanie planu działania z uwzględnieniem pielęgnacji domowej.
Trądzik to schorzenie przewlekłe, dlatego na zaawansowane zmiany nigdy nie pomoże jednorazowy zabieg, wymagana jest seria zabiegów wsparta odpowiednią pielęgnacją domową. Tutaj najlepszym rozwiązaniem jest zaufanie konkretnemu specjaliście, który podejdzie z pełnym
zaangażowaniem do procesu leczenia.

PIELĘGNACJA DOMOWA
Do tematu pielęgnacji domowej należy podchodzić racjonalnie- nie emocjonalnie, zwłaszcza jeśli chcemy mieć zdrową skórę.
W dzisiejszych czasach to nie wysoka cena, ładne opakowanie, ilość reklam w telewizji i na Instagramie świadczy o tym czy kosmetyk jest skuteczny. Formuły dedykowane skórą chorym powinny mieć badania kliniczne, które podnoszą znacznie cenę formuły, stosuje się sterylne opakowania i procedury, które także cenę podnoszą.

Przeważnie koszt pojedynczego kremu dla skór trądzikowych na 2-3 miesiące to około 150- 200 zł. Dodatkowo żel myjący około 50 zł na 2-3 miesiące i profesjonalny krem z filtrem około 100-200 zł na około pół roku stosowania (przy pojemności 100 ml). Mówimy tutaj o kosmetykach, które pozostają z nami na okres leczenia ostrej fazy trądziku.
Aby utrzymać piękną skórę konieczny jest:
– Dokładny, ale delikatny dla płaszcza hydrolipidowego demakijaż jednoetapowy lub dwuetapowy.
– Krem normalizujący, wspierający naturalne gojenie skóry, który w swojej formule posiada np. ceramidy, skwalan, łagodzący pantenol lub alantoinę itd.
– Filtr ochronny SPF 50, ponieważ samo stosowanie filtrów przeciwsłonecznych przyczynia się do znacznie szybszego gojenia, a także chroni uszkodzoną skórę, dzięki czemu ta szybciej się regeneruje. Tym samym zmniejszamy ryzyko utrwalenia się przebarwień. Dodatkowo dobrze sprawdza się stosowanie jednego aktywnego preparatu z substancjami aktywnymi np. Z retinolem, kwasem azelainowym, stężonym niacynamidem itd.

PODSUMOWANIE
Trądzik to zapalenie, które przejawia stan całego organizmu, to jak żyjemy jak jemy i jak się czujemy ma na niego ogromny wpływ. Na świecie mnóstwo osób ma trądzik, jednak jest to problem, w którym czujemy się osamotnieni. Warto szukać wsparcia i rekomendacji na różnych grupach, a także zaufać specjaliście i pozwolić sobie, aby nie przejmować się problemem. Ponadto jako, że pierwsze zaskórniki pojawiają się już na dwa lata przed rozpoczęciem aktywnej formy trądziku, zachęcam aby profilaktycznie przynajmniej co pół roku poddać się profesjonalnemu oczyszczaniu twarzy- niezależnie od wieku, a kiedy nasz nastolatek w domu dojrzewa i widzimy, że zaczynają pojawiać się zaskórniki – nie czekajmy, aż pojawią się stany zapalne- ponieważ pojawią się prędzej czy później. Im szybciej podejmiemy działanie tym skuteczniej pozbędziemy się problemu i unikniemy innych przykrości związanych z trądzikiem i samoakceptacją.

Zapamiętajcie: nie wyciskamy pryszczy, jemy zdrowo i uśmiechamy się dużo

Joanna Marchewska
Kosmetolog i Pielęgniarka